VLAARDINGEN- Met een bedrag van 300.000 euro worden in Vlaardingen vertrouwensexperimenten gestart in de bijstand, om een deel van de cliënten van Stroomopwaarts meer ruimte en zelfbeschikking te geven. De gemeente wil onderzoeken hoe een ‘regelarme’ bijstand kan leiden tot een betere maatschappelijke participatie en uitstroom naar werk. Ook wil de gemeente het omstreden project ‘gewoon geld geven’ verkennen.
Vlaardingen is niet de eerste gemeente die met vertrouwen in de bijstand experimenteert. Andere gemeenten, zoals Zaanstad, hebben al soortgelijke proeven gedaan. Uit de resultaten zou blijken dat vertrouwen in plaats van controle de effectiviteit van de bijstandswetgeving kan vergroten. Het versoepelen van regels bracht in Leiden meer rust en zelfbeschikking bij mensen, zeggen de voorstanders.
De gemeenteraad van Vlaardingen bespreekt medio november 2024 de ‘regionale visie armoede en schulden 2025-2028’. Daarin kan ook ruimte worden gemaakt voor vertrouwensexperimenten in de bijstand. Daarnaast gaat per 2025 een aanpassing van de participatiewet in. De gemeente moet hierop voorbereid zijn, menen de voorstanders van het experiment.
Het project ‘gewoon geld geven’ houdt in dat gezinnen in armoede twee jaar lang elke maand 150 euro krijgen, zonder verplichtingen of tegenprestaties. Het doel is om te onderzoeken of deze aanpak leidt tot meer bestaanszekerheid, maatschappelijke participatie en uitstroom naar werk. Het project wordt wetenschappelijk onderzocht door de Hogeschool van Amsterdam. De aanpak is geïnspireerd op soortgelijke experimenten in andere landen, zoals Finland en Kenia.
In buurgemeente Schiedam weigeren burgemeester en wethouders het project toe te laten, omdat het ongelijkheid zou geven (niet alle bijstandsontvangers kunnen meedoen). De deelnemers kunnen, zo is de vrees, bovendien verslaafd raken aan het extra bedrag dat na 2 jaar weer vervalt.
De resultaten van soortgelijke experimenten in andere landen zijn niet eenduidig. Sommige landen hebben positieve effecten gevonden van het geven van een basisinkomen, zoals meer geluk, gezondheid, schoolbezoek en vertrouwen in sociale instellingen, en minder criminaliteit. Andere landen hebben geen significante verbetering gezien in de werkstatus, de armoedebestrijding of de economische groei. Het hangt ook af van hoe het experiment wordt gefinancierd, hoeveel het bedrag is, wie de doelgroep is en hoe lang het experiment duurt.
Het CBS heeft vorige week bekendgemaakt hoeveel mensen in Nederland een bijstandsuitkering krijgen. Daaruit blijkt dat 63% van de bijstandsgerechtigden een migratieachtergrond heeft. De rest, 37%, heeft een Nederlandse achtergrond.
