SCHIEDAM– Er is weldegelijk bewijs voor een Schiedams slavernijverleden, stelt Merel Blok, promovendus bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Althans, een verband. Tijdens een recente lezing in de Lutherse Kerk, georganiseerd door het Jenevermuseum, deelde Blok haar bevindingen met flink wat slagen om de arm. Zij baseert zich dan ook op bedrijfsadministraties, waaruit haar duidelijk zou zijn geworden dat slavenrederijen jenever en moutwijn kochten via makelaars, die actief waren op de Korenbeurs in Schiedam. Volgens Blok was deze handel onmisbaar voor de slavenhandel, omdat Afrikaanse handelaren geen slaven zouden ruilen zonder een aanzienlijke hoeveelheid sterke drank. Waarmee Blok een Schiedamse slavernijverband bewezen acht. Er is immers – via via – gedistilleerd gekocht van Schiedamse herkomst.
Deze conclusie staat haaks op eerder onderzoek van stadsarchivaris Laurens Priester. In 2018 stelde hij dat Schiedamse jenever nauwelijks een rol speelde in de Nederlandse slavenhandel. Hij concludeerde dat de export van jenever naar West-Afrika pas na 1850 toenam, omdat de drank daarvoor te duur was vergeleken met rum en brandewijn. Volgens Priester werd in de late achttiende eeuw 85% van de Schiedamse jenever geëxporteerd naar Engeland en de Verenigde Staten, niet naar Afrika.
Heeft de stadsarchivars dan broddelwerk geleverd? Het Schiedamse stadsbestuur erkende destijds de conclusies van Priester, maar in een reactie op vragen van de OuderenPartij Schiedam (OPS) laat het huidige college op 31 augustus 2023 weten dat het onderzoek uit 2018 diende als een verkenning naar mogelijke banden van Schiedam met slavernij. Burgemeester en wethouders op 31 augustus 2023: ‘Hierover heeft de gemeentearchivaris op 27 september 2018 een presentatie gegeven in de Korenbeurs (of Koopmansbeurs) naar aanleiding van vragen vanuit de gemeenteraad. Tijdens deze presentatie kwam de familie Pichot en haar rol in het stadsbestuur van Schiedam in de achttiende eeuw ter sprake.’
In april 2024 presenteerde wethouder Anouschka Biekman (D66) alsnog vijf documenten die zouden wijzen op betrokkenheid van Schiedam bij de slavenhandel dankzij de gretig genoemde familie Pichot. De OPS had hier herhaaldelijk om gevraagd, maar kreeg lange tijd geen concrete stukken. Op basis van de toelichting op de vorig jaar alsnog geopenbaarde archiefstukken wordt vooral het beeld bevestigd dat uitsluitend een elitaire bovenlaag zich aan trans-Atlantische slavenhandel schuldig heeft gemaakt, waarvan – alles bij elkaar – drie betrokkenen in Schiedam hebben gewoond.
De documenten:
– Het testament van Susanna Francina Pichot (1709-1770), een zus van de toenmalige Schiedamse burgemeester Daniel Pichot, maakt melding van een plantage in Suriname.
– Een akte, opgesteld door een Schiedamse notaris op 2 december 1744, betreft de aanstelling van een directeur voor plantage Bruynsburg in Suriname.
– Een document uit 1725 waarin Schiedamse zeelieden verklaren een Portugees schip te hebben gekaapt waarop slaven werden vervoerd.
– Een monsterrol uit het archief van de Middelburgsche Commercie Compagnie op de aanwezigheid van een Schiedams bemanningslid, Cornelis van Muijen, op schepen die slaven vervoerden.
De historische connectie van Schiedam met slavernij blijft daarmee ook in 2025 grotendeels onbewezen. De inzichten van Blok veranderen dit beeld niet, mede doordat de organisatie van het symposium de inhoud van haar lezing niet met bronnen op schrift kan leveren. Dit roept twijfels op over de zorgvuldigheid en doet denken aan de terughoudendheid waarmee ook Biekman informatie verstrekt.
Laatste ontwikkeling: volgens de Schiedamse historicus Han van der Horts heeft Biekman te maken met bedreigingen (‘Zij leeft met beveiliging’).
Maarten Reuderink stelde (met dit medium) tegen beter weten in dat er GEEN bewijs zou zijn van een Schiedams slavernijverleden, met de bedoeling een racistische rel te veroorzaken. En dat is gelukt, met als voorlopig eindresultaat de vernieling van gemeente eigendom dat kennelijk niet gezien mag worden.
Nu er meer dan genoeg bewijs voor een oieder was op te lepelen, zou dat volgens dit artikeltje niet ‘substantieel’ zijn , en concentreert zich (met Reuderink alweer!) op jenever.
Alsof Schiedam alleen zou staan voor jenever…
Discussie gesloten, dunkt mij, maar nu zien of er substantieel bewijs genoeg is voor vervolging van Reuderink en zijn vrindje die dit medium bestierd,
Als Maarten Reuderink cum suis zich menen te moeten verschuilen achter ‘een bewijs-procedure’ inzake slavernij verleden, dan had het dus op de weg van deze lieden gelegen het bewijs van een dergelijke procedure te leveren inplaats van aan te sturen op een racistische rel en alle gevolgen van dien.
Een bewijsprocedure als waar men zich nu achter meent te moeten verschuilen bestond en bestaat niet en Reuderink wist dat ook toen hij raadsvragen inbracht strekkende ’tot bewijs´, dus op grond van een niet-bestaande procedure.
Zelden dergelijk onsamenhangende wartaal gelezen.
@ Jan met de Pet , je bent niet de enigste hoor die dat ziet , wij hebben er geloof ik allemaal moeite mee . Vooral de reacties later op de avond , als ie anderhalve liter vuurwater in zijn strot heeft , zijn niet meer aan elkaar te knopen ………..
Ach ach, wat een treurigheid. Een heel symposium en dan is dit het resultaat. Ik zeg 10-0 voor Maarten Reuderink. Die staat so-wie-so al op ruime voorsprong met alle weigerachtigheid en valse beschuldingingen vanuit het stadskantoor, me dunkt.
Om een stad of gemeente anno 2025 een slavernijverleden toe te schrijven, moet minimaal directe betrokkenheid worden aangetoond bij de trans-Atlantische of andere vormen van slavernij. Dit kan zijn door financiering, handel, eigendom van slaven, of bestuurlijke ondersteuning van slavernijgerelateerde activiteiten. Ook moet er bewezen aanwezigheid zijn van institutionele of individuele betrokkenheid. Dit kan gaan om lokale overheden, bedrijven, kerkelijke instellingen, of prominente inwoners die hebben geprofiteerd van slavernij of er direct bij betrokken waren. Daarnaast moet bewijs worden geleverd van economische of infrastructurele voordelen uit slavernij, bijvoorbeeld door investeringen in plantages, de slavenhandel, of producten uit slavernij-economieën (zoals suiker, koffie, katoen).
Dan zijn vereist een minimaal aantal benodigde archiefstukken als onomstotelijk bewijs. Het gaat dan om documenten die de handel in slaven of investeringen in slavernij-gerelateerde ondernemingen vastleggen (bewijzen van leningen, investeringen of aandelen in slavenhandelmaatschappijen). Ook moeten belasting- en handelsregisters worden getoond: Stadsarchieven met gegevens over belastingen of invoerrechten op slavenhandel of producten uit slavernij-economieën. Daarnaast moeten er gemeentelijke besluiten en bestuurlijke documenten worden getoond: Verslagen waaruit steun of deelname van het stadsbestuur aan slavernij-gerelateerde activiteiten blijkt.
Ter aanvulling wil het wellicht ook helpen om te kunnen schermen met rechtszaken en gerechtelijke documenten, bijvoorbeeld processen over slavernij of eigendomsrechten van slaven. Daarnaast wil het ook helpen om kranten en andere primaire bronnen te kunnen tonen, berichten over slavernij-gerelateerde activiteiten binnen de gemeente, zoals advertenties voor de verkoop van slaven.
Als meerdere van deze bronnen aantonen dat een stad of gemeente direct betrokken was bij of geprofiteerd heeft van slavernij, kunnen we met voldoende historisch bewijs spreken van een slavernijverleden. Ik zie het nog niet ….
Kijk eens in het notarieel archief meeet zoekwoorden als slaaf, slavinne, slaef, Suriname enzovoorts
@ Han van der Horst , slaven en slavinken vallen toch ook onder Sadomasochisme ? ………….
Maar niet in de achttiende eeuw.
Nou ?? ………. die Markies de Sade stamt anders ook uit 1740 ……………
Wat een gelul weer: De WIC was een compagnie (een bedrijf dus) gevestigd in Amsterdam en dat maakt die gemeente hoe dan ook ‘betrokken’ bij slavernij, net zoals heel Nederland overigens en daar bestaat tot op heden geen ‘bewijs-procedure’ voor zoals Rechtse Bep meent hier bijeen te moeten fantaseren, kennelijk om nu Reuderink uit de wind te houden die letterlijk en figuurlijk wotd geacht beter te weten en behalve uitingen van blind racisme, ook vernielingen en bedreigingen heeft kunnen voorzien.
Reuderink draagt daarbij in de kwaliteit van raadslid sowieso een zekere verantwoordelijkheid, en daar verandert dit verhaaltje van ´Rechtse Bep’ echt helemaal niets aan.
Excusez-moi, het was toch discussie gesloten?
In Amsterdam en in Rotterdam en in Hoorn en in Dordrecht en in Groningen en in Delft enz enz en natuurlijk ook in Madurodam ……………………
Heel nederland? Nou dat zet ik neer als racisme, maar die ondertoon voerde je toch al, omdat je de blanke nederlander de titel slavendrijver wilt geven.
Feit is, (en dit is NIET gebaseerd op racisme) is dat 95% van de nederlandse bevolking straatarm was, en dat de slavernij werd uitgevoerd door de elite (mw Halsema, de burgemeester van Amsterdam heeft er één in haar voorouders) .
Dus om dat dan op het bordje te gooien van die 95% ,tja dan moet je lef hebben, en racistisch zijn…
Laurens Priester heeft Merel Blok zelf opdracht gegeven dat onderzoek te doen. Inmiddels is het notariaal archief voor een belangrijk gedeelte elektronisch doorzoekbaar geworden. De heer Priester is een goed en vakbekwaam historicus en archivaris. Hij vindt zelf ook dat zijn conclusies van 2019 niet langer houdbaar zijn. Dat hoort bij het vak, dat er nieuwe gegevens opduiken en dat je dan je houding moet herzien. Niks aan de hand.
Wat een misleidend gemakzuchtig verhaal, Han.
Het lijkt wel of er koste wat kost een draai moet worden gegeven aan de feiten. Eerst beweerde Laurens Priester iets met volle overtuiging, nu is zijn conclusie ‘niet langer houdbaar’? Dat zou op zichzelf geen probleem zijn – voortschrijdend inzicht hoort bij historisch onderzoek – maar dan moet dat inzicht wel gebaseerd zijn op harde bewijzen, niet op een slappe wending om gezichtsverlies te vermijden.
En daar wringt de schoen. Voor een serieuze bewering over een slavernijverleden zijn harde bronnen nodig: eigendomsakten, investeringsbewijzen, handelsregisters, bestuurlijke documenten. Waar zijn ze? Wat is er concreet boven tafel gekomen dat eerdere conclusies onderuit zou halen? Of moeten we genoegen nemen met een vage ‘herziening’ zonder deugdelijke onderbouwing?
Daarnaast lijkt het erop dat Maarten Reuderink, die zich al jaren kritisch uitlaat over de gebrekkige transparantie rondom dit soort onderzoeken, gewoon gelijk krijgt. De manier waarop het stadskantoor omgaat met tegengeluiden – weigerachtigheid, beschuldigingen, selectieve openheid – is veelzeggend. En dan doen alsof er ‘niks aan de hand’ is? Kom nou, Han. Een symposium moet geen dekmantel zijn voor gemakzuchtig herinterpreteren van feiten. Als er nieuwe informatie is, toon die dan. Tot die tijd blijft het een 10-0 voor Reuderink.
Het onderzoek van Mereld Blok is gedegen. Zij is een prima vakvrouw die nu werkzaam is aan de Vrije Univeriteit en het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis.
Wat een geneuzel allemaal, als Nederland geen koloniaal verleden had inclusief tot slaaf gemaakten was onze welvaart op het niveau van die landen waar Jan Slagter af en toe een zielig oud wijfje gaat helpen. We hebben zelfs een minister president gehad die de V.O.C. mentaliteit weer in wilde voeren. Let’s face it, er wordt in dit land op wat staal na niets geproduceerd, en de ondernemers die dat wel zouden willen krijgen niets als tegenwerking van milieuclubs en onze regering. We zijn een doorvoerhaven, géén producerend land. De boeren wordt ook de nek omgedraaid, of ze nu geiten, kippen of koeien exploiteren. We hebben een grote goudvoorraad, maar er zit hier geen goud in de grond, dat is dus ook koloniaal gejat ehh.. pardon, verkregen. Had Schiedam baat bij slavernij? Heel het land had er baat bij, dus Schiedam ook.
@ Aries , bijna ieder land op deze aardkloot had toen slaven en nog steeds zijn er landen die het slavenstelsel hanteren , oa India met haar kastenstelsel ……………….
Kasten koop je bij Ikea Jan, niet in India.