ROTTERDAM– Groepsgericht fouilleren is in Rotterdam sinds 2019 niet meer toegepast en de registratie van aangetroffen drugs tijdens preventieve fouilleeracties ontbreekt volledig. Dat blijkt uit een evaluatie van het preventief fouilleren, waarin burgemeester Carola Schouten (CU) de gemeenteraad informeert over de stand van zaken. Hoewel de maatregel nog steeds wordt ingezet in veiligheidsrisicogebieden, is het gebruik ervan de laatste jaren afgezwakt.
Waar in het verleden niet alleen gebieden, maar ook specifieke groepen preventief gefouilleerd konden worden, is dat de laatste 5 jaar niet meer gebeurd. Volgens de burgemeester is deze methode alleen toegestaan bij acute dreiging en als andere middelen niet afdoende zijn. Uit de evaluatie blijkt echter dat een dergelijke situatie zich in Rotterdam niet heeft voorgedaan, waardoor groepsgerichte controles zijn verdwenen.
Tegelijkertijd blijft de gemeente wel veiligheidsrisicogebieden aanwijzen, waar preventief fouilleren nog steeds wordt uitgevoerd. Dit betekent dat agenten zonder concrete verdenking mensen kunnen controleren op wapenbezit. De maatregel is bedoeld om steek- en vuurwapengeweld te verminderen, maar de vraag blijft of de huidige toepassing nog even effectief is als voorheen.
Een andere opvallende conclusie uit de evaluatie is dat er geen overzicht bestaat van de keren dat bij preventieve fouilleeracties drugs zijn aangetroffen. De politie registreert uitsluitend wapenvondsten, omdat het doel van de maatregel in eerste instantie gericht is op het verminderen van gewelddadige incidenten. Dit betekent dat het onduidelijk blijft of preventief fouilleren ook bijdraagt aan de bestrijding van drugscriminaliteit.
De gemeenteraad had eerder gevraagd om meer inzicht in de werkwijze van de politie bij preventief fouilleren. In het verslag stelt de burgemeester dat de politie werkt met interne richtlijnen en protocollen, maar dat deze niet volledig openbaar kunnen worden gemaakt. Dit zou nodig zijn om te voorkomen dat de informatie wordt misbruikt door personen die controles willen omzeilen.
Schouten stelt dat de belangrijkste toezeggingen aan de gemeenteraad hiermee zijn nagekomen, maar dat de evaluatie geen grote veranderingen in het beleid oplevert. De raad zal zich de komende tijd buigen over de vraag of er aanvullende maatregelen nodig zijn of dat het preventief fouilleren verder wordt teruggedrongen.
Met de afname van groepsgerichte controles en het ontbreken van een bredere registratie, lijkt het erop dat het preventief fouilleren in Rotterdam in de praktijk steeds minder zwaar wordt ingezet. De vraag is of dit een bewuste verschuiving is in het veiligheidsbeleid of dat de maatregel langzaam naar de achtergrond verdwijnt. Daarnaast is er ontbrekende data over de drugsvondsten, wat de vraag oproept in hoeverre preventief fouilleren effectief is in bredere veiligheidsaanpakken. Als er geen inzicht is in wat er daadwerkelijk wordt gevonden, is het lastig om de maatregel goed te evalueren.
