SCHIEDAM- Het Gemeentearchief Schiedam kocht recent een medisch handboek, gedrukt in 1657 met Griekse en Latijnse teksten vanwege de handgeschreven opdracht. Een Schiedamse student aan de Latijnse school kreeg het handboek in 1727 voor zijn afstuderen. Leerlingen van het Stedelijk Gymnasium kwamen op woensdag 19 april 2023, cultuurdag, naar het gemeentearchief om het boek te bekijken en te proberen enkele teksten te vertalen.
Leerlingen uit verschillende jaren en klassen die zich hadden aangemeld voor het bezoek gingen enthousiast aan de slag om de handgeschreven tekst te vertalen. Niet alleen het Latijn, ook het handschrift was voor velen een puzzel om op te lossen. Toen gemeentearchivaris Laurens Priester vertelde over de Latijnse school en de toen gebruikelijke kleine klassen verzuchtte een leerling “Dat klinkt echt geweldig…” Behalve het vertaalwerk kregen de leerlingen een praktijkles restauratiewerk, een kennismaking met de beeldbank en een kort bezoek aan de archiefbewaarplaats.
Wethouder Antoinette Laan (VVD), met het Gemeentearchief in haar portefeuille, is enthousiast over het bezoek: “Geweldig dat deze gymnasiumleerlingen vrijwillig naar ons gemeentearchief zijn gekomen om meer te leren over de geschiedenis van hun stad en school! Mooi ook dat het medisch handboek toch weer als lesboek gebruikt wordt, zo blijkt dat de collectie van het gemeentearchief op allerlei manieren te gebruiken is.”
“Ornatissimns Juvenis – Johannes Kneppelhout es nostra disciplina et manuductione ad lections publicas”. Zo begint de geschreven opdracht in ‘de Hypocrates’, een dik medisch naslagwerk in zowel Grieks als Latijn. Dit ‘Magni Hippocratis medicormum omnium’ boden de curatoren van de Latijnse school in 1727 aan hun leerling Joan Kneppelhout aan bij zijn afsturen. Deze Joan (1710-1784), zoon van Jan Kneppelhout en Neeltje Jongknegt, zal goed gebruik hebben gemaakt van de ‘Hypocrates’. Hij is medicijnen gaan studeren aan de universiteit in Leiden, om daarna als geneesheer terug naar Schiedam te komen.
Het cadeau doen van een prijsband aan leerlingen die een opvallend goede prestatie leverden is een gebruik dat van de 17de tot in het midden van de 19de eeuw een gebruik was bij (Latijnse) scholen. Kneppelhout kreeg dit hij omdat “zeer bescheiden had geleefd” en “met de grootste ijver zich met de studie van de schone kunsten” had beziggehouden. Het boek wordt met ‘band’ aangeduid omdat het vaak voorzien werd van een speciaal gemaakte leren band.
In 1589 huisde de Latijnse school, de voorloper van het Stedelijk Gymnasium, aan het Oude Kerkhof. Hier konden Schiedamse kinderen Grieks en Latijn leren om daarmee later een studie aan een universiteit te volgen. Meer dan vierhonderd jaar later worden die vakken nog steeds onderwezen op de Schiedamse gymnasia. De kans is groot dat op de volgende cultuurdag weer Latijnse teksten worden uitgeplozen op het gemeentearchief!
Foto (Jan van Kampenhout): Gemeentearchivaris Laurens Priester toont de prijsband aan de leerlingen.
