Werf Gusto was ooit de grote werkgever voor Schiedam en de Gorzen. Met als toppunt 1800 werknemers die rond de jaren zestig werkten aan, toen nog, hightech bruggen, bagger- en offshore schepen. Na 70 jaar industriële voorspoed kwam er plots een einde door faillissement en sluiting. Net als Wilton Fijenoord. Vanaf 1978 werd de locatie gesaneerd waarbij hallen, kantoor en opstallen verloren gingen. Sinds 1982 herinnert niets aan de Maasdijk nog aan Gusto. Daarom de hoogste tijd voor een Gusto-aandenken met oud toegangshek.
Zware klappen in de jaren 70 voor de industriestad Schiedam. De machtige werf Gusto viel om door crisis in de scheepsbouw en vertrek naar goedkope landen als Taiwan en Brazilië. Schiedam raakte in één klap twee belangrijkste werkgevers kwijt en duizenden fabrieksarbeiders stonden op straat die vaak van vader op zoon op de werf hadden gewerkt. De gemeente Schiedam kocht de grond om bedrijvenpark Nieuw Mathenesse te stichten. Zo vernietigden slopershamers de monumentale fabriekshallen uit 1905. En het kantoorgebouw met aan weerskanten de smeedijzeren toegangshekken. De sloper uit Schipluiden verkocht de inrichting met eikenhouten lambrisering en meubilair. Alleen het torentje en de hekken nam hij mee naar huis. Die stalde hij naast zijn woonboerderij, die zo een baken vormden in Midden Delfland.
Dirk Allewelt (65) ontdekte die Gusto-relikwieën twee jaar geleden in de polder bij Kethel. Navraag leerde dat de restanten door de nieuwe bewoner te koop waren gezet. Een buitenkans voor Allewelt die als jongen bij de werf werkte maar pas sinds kort de geschiedenis van Gusto wil ophalen. ”Schiedam en de Gorzen verdienen een herinnering aan de werf”, zo betoogt hij. Samen met andere liefhebbers wil hij een monument voor de werf die Schiedam op de kaart zette als scheepswerfstad.
”Het koepeltje is na 40 jaar in weer en wind in slechte staat. Maar de andere schat, de toegangshekken, konden we wel aankopen. Nu nog geld en vergunning om een beeldmerk te plaatsen”, meldt hij. Een plek is gevonden, naast de buitensluis en Koninginnebrug op het grasveldje met uitkijk op het voormalige Gustoterrein.
Het monument is vormgegeven door kunstenaar Sjef van Duin die de deuren plaatst in de oude omlijsting van de fabriekshal. Met de letters GUSTO die als Sinterklaasletters de entree sierden. Nu nog de financiële eindjes aan elkaar knopen en dan verzekert Dirk dat het monument er volgend jaar staat. Met, zo hoopt hij, bij de onthulling ex-leden van de Gusto-harmonie.
Het zou een mooie herinnering zijn..
Mijn reactie, maar dan postuum vóór mijn vader, is deze:
“Prachtig, dat échte oude ambachtelijke werkstuk. Een werkstuk met een grote historie. Hoeveel mannen kwamen erdoor op weg naar het werk. Werk IN de haven. Inkomen vergaren, vakwerk leveren. De werven werden rijker en groter.
Alle schepen die de werven verlieten waren ambachtelijke werkstukken, van boeg tot schroef. Vervaardigd door mannen die op z’n Rotterdams uitgedrukt: ‘de klauwen erin zetten nadat zij daar ‘ns goed in gespuugd hadden – NIET LULLEN MAAR POETSEN !!’ Mannen “van staal”, vaklieden die zich niet realiseerde dat intussen de haven mógelijk ook IN hén werkte…
Schepen…, die de werf – maar ook de andere werven in de regio verlieten. Denk aan de grote 3; de RDM, Wilton Feijnoord en de Gusto-werf. Hoeveel mensen hebben daar door de decennia heen wel niet gewerkt? De sub-contractoren komen daar dan nog bij alsook overige dienstverlenende bedrijven/personeel.
IK wéét dat er door die ‘andere grote factor’ “ASBEST” velen die werven “verlieten” en méér dan dat….Zij verlieten het leven. De BOOTWERKERS, de scheepsbouwers in zo vele functies IN de schepen, OP de schepen, IN de hallen, OP de kade’s. Jaar in, jaar uit. Van ‘s-morgens vroeg tot in een late avond; dag in, dag uit. Vuile klauwen, geen probleem. Vuile kleding, ook géén probleem….Óf tóch misschien..? Asbestvezels. Op de werven werd er NIETS over verteld. Er was wel dégelijk al VEEL over bekend, maar… het werk en de verdiensten eraan gingen voor. Voor de werven, voor de scheepsbouwers. 10.000-en !! Adembescherming op afdoende wijze was er ónvoldoende tot NIET. Stoere mannen ouwehoer(d)en NIET. Zaten er ook (toen) niet mee.
De tijd en asbest gingen (..en gaan nog steeds..) hand-in-hand, zijn ‘geduldig’ met dat wat zij gezamenlijk doen. Ziekten en dood leveren, op een (..) lange termijn. Gelukkig NIET BIJ IEDEREEN, maar wél bij zeer velen, in het héle land en daarbuiten.
IK zou dit hek graag óók als gedenkteken willen zien én zo te boek laten gaan in De Rijnmond en zo mogelijk ook daarbuiten. Deze mannen maakten de economie, het leven goed en groot in deze regio. Mijn vader was één van hen !!
De herrinnering aan De Werf, HET WERK VAN DE SCHEEPSBOUWERS en wat zij eraan geofferd blijken te hebben – sámen ..in staal, zichtbaar, groots, vakwerk, historie, langs het water – Rotterdam. Maar vooral MÉNSEN van en voor de regio Rijnmond!!