ROTTERDAM- Het Hit and Run Cargo-team (HARC), een samenwerkingsverband van de Douane, de FIOD, de Zeehavenpolitie en het Openbaar Ministerie in Rotterdam, heeft in 2022 in totaal 46.789 kilo cocaïne onderschept in de Rotterdamse haven. Dit is minder dan in 2021 toen in totaal ruim 70.000 kilo verdovende middelen werd ontdekt. In de haven van Vlissingen bleef de teller in 2022 staan op 4157 kilo. Meer dan de ruim 2100 kilo die in 2021 werd ontdekt. De totale straatwaarde van de inbeslaggenomen cocaïne is een duizelingwekkende 3,5 miljard euro.
Onder de vlag van het HARC-team werden in 2022 in totaal 467 containers gecontroleerd, dit zijn er 107 meer dan in 2021. Het aantal strafrechtelijke onderzoeken naar aanleiding van gedane vondsten lag in 2022 ook hoger in vergelijking met een jaar eerder. In totaal werden 71 onderzoeken gestart tegen 38 in 2021. In totaal draaide het HARC-team 189 zaken. De komende jaren wordt er verder geïnvesteerd in het team om op die manier de slagkracht te vergroten.
In de onderzoeken stond aan het einde van 2022 de teller voor wat betreft het aantal aanhoudingen op 95. In 2021 waren dit er 59. Dit gaan om personen die verdacht worden een grotere rol in een criminele samenwerkingsverband (CSV) te spelen. De meeste zaken die bij het Openbaar Ministerie werden aangebracht, resulteerden in een veroordeling in eerste aanleg.
Een belangrijke schakel in de CSV’s zijn de zogenoemde ‘uithalers’. Dit zijn veelal jonge verdachten die het haventerrein opkomen om de drugs van de terminals te krijgen. In totaal werden 251 uithalers aangehouden, waarvan een aantal meerdere keren. In 2021 waren dit er nog zo’n 400.
Hogere straffen die door de nieuwe uithalerswet, actief sinds 1 januari 2022, kunnen worden opgelegd lijkt een stap in de goede richting. Het aantal uithalers daalde begin 2022 sterk. Een streep door de rekening was een arrest van het Hof waarbij onder andere de straffen lager uitvielen dan was opgelegd in eerste aanleg. Na de uitspraak van het Hof werden er direct weer meer personen bij de terminals aangetroffen. De strijd tegen uithalers blijft onverminderd doorgaan. In maart 2023 verschijnen opnieuw een aantal uithalers bij het Hof voor de rechter.
Opvallend is dat de uithalers vooral bestaan uit jongeren tussen de 18 en 30 uit Rotterdam en omstreken. De jongste verdachte was echter nog maar 14 jaar oud. Maar ook een aantal uithalers uit onder andere Amsterdam en Den Haag liepen tegen de lamp. Er werd zelfs een uithaler aangehouden die uit het noorden van Nederland kwam. Het zijn over het algemeen personen uit kwetsbare gezinnen waarbij schuldenproblematiek een rol speelt of waarbij familieleden ook het criminele pad gekozen hebben. Maar er zijn ook jongeren die denken snel geld te kunnen verdienen en niet de gevolgen van hun keuzes overzien.
Om jongeren weerbaarder te maken tegen de druk van ronselaars lopen in samenwerking met onder andere de gemeente Rotterdam verschillende projecten. Onder andere op scholen en in buurthuizen. De wijkagenten vervullen ook een belangrijke rol door bijvoorbeeld huisbezoeken af te leggen om jongeren te wijzen op de gevaren van een stap in het criminele milieu. Het snelle geld lonkt, maar eenmaal in die wereld is het heel lastig er weer uit te komen.
Opvallend is dat er afgelopen jaar vooral veel ‘kleine’ partijen werden aangetroffen door de Douane. In totaal waren er 89 vangsten van partijen onder de 100 kilo. In 2021 waren dit er 69. Een mogelijke oorzaak van de toename van het aantal kleine vondsten zou te maken kunnen hebben met risicospreiding door criminelen. Toch worden er nog altijd vondsten gedaan met kiloaantallen boven de 1000 kilo. In 2022 17 partijen tegen 22 keer in 2021. In dat jaar werden vier partijen aangetroffen waarbij de wijzer van de weegschaal zelfs boven de 4000 kilo uitkwam. De grootste partij van 2022 was 2814 kilo tussen een lading bevroren vis uit Ecuador.
De invoer van verdovende middelen kan niet zonder hulp van binnenuit. In alle onderzoeken naar (georganiseerde) drugshandel komt daarom een vorm van (ambtelijke) corruptie naar voren. Het gaat dan om bijvoorbeeld medewerkers van havenbedrijven, maar ook personen die werkzaam zijn bij bijvoorbeeld de politie en de Douane. De corruptieonderzoeken worden door het HARC-team gedraaid, de ambtelijke corruptiezaken worden opgepakt door het speciale Combiteam Havens (CTH) Dit is een samenwerkingsverband van de Rijksrecherche, de FIOD en het Openbaar Ministerie.
De samenwerking binnen het HARC-team is een enorme meerwaarde in de strijd tegen drugscriminaliteit in de haven. Daarnaast is er een steeds betere samenwerking met partners buiten het HARC-team. Zo bestaan er hechte banden met de opsporingsdiensten in bijvoorbeeld de Antwerpse haven. Dat zorgt voor snelle onderlinge schakeling als er in de havens nieuwe smokkelmanieren worden ontdekt.
Daar wordt vervolgens snel en voortvarend op geacteerd. Ook de samenwerking met private partijen, zoals havenbedrijven en bedrijven in de logistieke sector, werpt zijn vruchten af. Zo worden er stappen gemaakt in de screening van personeel. Er is ook volop contact met de zogenoemde ‘bronlanden’. Dit zijn landen in Zuid-Amerika waar de verdovende middelen worden gefabriceerd, verpakt en verscheept. Dit heeft in een aantal gevallen concrete informatie opgeleverd over ladingen die in Rotterdam konden worden onderschept.
Ook zijn er in de haven van Rotterdam minder pincodefraudes geweest waardoor onbevoegden zonder veel problemen containers van de terminals kunnen halen. Het extra versleutelen met blockchaintechnologie maakt het praktisch onmogelijk om via deze manier containers van het terrein te krijgen. Het HARC-team is volop in gesprek met terminals en rederijen om ze te wijzen op risico’s en zwakke punten in de bedrijfsstructuur.
Hoewel veruit de meeste cocaïne met ladingen fruit ons land bereikt, blijven drugssmokkelaars zoeken naar nieuwe manieren om drugs zo goed mogelijk te verstoppen. Zo werd in 2022 een partijen aangetroffen tussen gedroogd rundvlees, tussen een lading vismeel en werden blokken aangetroffen in geprepareerde houten balken. Ook was er veel werk gestoken in het verstoppen van cocaïne in de plankjes van verschillende pallets.
Hoewel de meeste onderschepte drugs cocaïne betreft, werden ook andere verdovende middelen aangetroffen. In totaal gaat het om 2426 kilo heroïne, 3149 kilo cannabis, 100 kilo XTC en 592 kilo ecgonine. Dit is waarschijnlijk een voor smokkelaars onbedoeld chemisch resultaat geweest van de smokkel van cocaïne in rietsuiker. Al deze middelen werden in Rotterdam aangetroffen.
Het Team Bijzondere Bijstand van de Douane, de feitelijke speerpunt van het HARC-team, zorgt na iedere vondst voor het veiligstellen, testen, registreren, beveiligen en vernietigen van alle partijen drugs. Ook dit jaar is dit zonder incidenten verlopen.
